Cây bạc hà có tên khoa học là Mentha arvensis L. hay Mentha piperita L. thuộc họ Hoa môi (Lamiaceae) đều là nó. Cần phân biệt cây bạc hà ta dùng làm thuốc với cây bạc hà mà người dân Nam bộ hay dùng nấu canh chua.
Cây Bạc hà Mentha arvensis L. |
Tại Việt Nam có
chủ yếu 02 loại cây bạc hà sau đây:
- Loài Mentha arvensis L. : Cây thảo sống lâu năm, cao từ 10 – 17cm, thân vuông mọc đứng hay hơi bò, có khi phân nhanh. Thân màu tía có nhiều lông. Lá mọc đối chéo chữa thập, có cuống, phiếu lá hình trứng hay thon dài, rônngj 2 – 3cm, dài 3 – 7cm, có lông, đầu nhọn, mép có răng cưa. Các gân bên xếp song song với nhau, hợp với gân chính thành những góc nhọn. Đài hoa hình chuông, tràng hoa hình môi, màu tím hay màu hồng nhạt, có khi màu trắng. Hoa mọc vòng ở kẽ lá.
- Loài Mentha piperita L.: Hoa mọc hoang thành bông ở đầu cành, thân và lá ít lông. Tinh dầu Mentha piperita có mùi thơm dịu dàng hơn tinh dầu Mentha arvensis.
Cây bạc hà chủ
yếu mọc hoang và được trồng ở một số nơi
trong nước ta. Cây bạc hà thường
được dùng toàn bộ thân trên mặt đất. Mỗi năm có 03 vụ thu hoạch cây bạc hà vào
các tháng 5, 8, 11. Thu hoạch lúc cây mới ra hoa, cắt lấy phần cây trên mặt đất,
bỏ lá sâu úa và rễ còn sót lại, rửa sạch. Cây bạc hà có thể dùng tươi, phơi
trong bóng râm hoặc sấy ở nhiệt độ 30 – 40 độ, độ ẩm dưới 12%. Ngoài ra, cây bạc hà cũng
còn được sử dụng qua phương pháp chưng cất để lấy tinh dầu bạc hà.
Thành
phần hóa học cây bạc hà chủ yếu tinh dầu bạc hà chiếm tỉ lệ 0,5 – 1,4% trong đó bao gồm có menthol, menthon
Tính vị, tác dụng:
Bạc hà có vị the, mùi thơm, tính mát. Cây bạc hà có tác dụng làm ra mồ hôi, tán
phong nhiệt, sát trùng.
Công dụng, cách dùng, liều lượng:
Cây bạc hà dùng
để chữa cảm sốt, nhức đầu, ngạt mũi, viêm họng, đau mắt đỏ, ngứa mề đay (dị ứng),
kích thích tiêu hóa, đau bụng, đầy bụng, đi ngoài. Thường dùng dạng thuốc hãm
hoặc xông. Ngày dùng 12 – 20g. Ngoài ra còn dùng
dạng cồn bạc hà 10%, ngày uống nhiều lần, mỗi lần 5 – 10 giọt với nước nóng hoặc
xoa ngoài da chống lạnh.
Lá cây bạc hà dùng chữa cảm mạo |
Bài thuốc nam chữa
cảm mạo, nhức đầu: Lá bạc hà 6g, Kinh giới 6g, Phòng phong 5g, Bạch chỉ 4g, Hành
hoa 6g, Nước sôi 150ml, đổ vào hãm 20 phút, uống trong lúc nóng (uống xong cho
đắp chăn cho ra mồ hôi).
Kiêng kỵ: Không
dùng và sử dụng cây bạc hà trong trường hợp người bị khí huyết hư, táo bón không
nên dùng.
(Sưu tầm: Blog Thuốc Nam)
Đăng nhận xét